Yazar 
Çoban çantası tüysüz veya seyrek tüylüdür. Alt yapraklar rozet şeklinde, saplı, parçalı ve kenarları dişlidir. Almaşık olarak dizili bulunan üst yaprakların kenarları daha düz, parçasız ve yaprak ayası sapsız olarak gövdeyi sarmış durumdadır. Yaprakların üst yüzeyi düz, alt yüzeyi yıldız şeklinde tüylerle kaplıdır.
Çiçekler bir ana sap etrafında dizilmişlerdir. Çiçek sapı uzun, ince ve narindir. Taç yapraklar 2-3 mm uzunlukta, ters yumurta formunda ve beyazdır. Çanak yapraklar ise 1-2 mm uzunlukta ve yumurta formundadır.
Meyve üç köşeli ve kalp formunda, 4-9 mm boyundadır. Tohumlar 0.8-1 mm uzunlukta, 0.3-0.5 mm genişlikte ve 0.3 mm kalınlıkta, ovalimsi yuvarlak formda sarımtırak kahverengi, üzeri düz ve mattır. Bir bitki 2000’den fazla tohum verebilir. Tohumlar toprak yüzeyine yakın çimlenir. Üremesi tohumladır.
Çoban çantası Çevre İstekleri
Azotça zengin, humuslu, tınlı ve kumlu gevşek toprakları sever. Tüm dünyaya yayılmıştır. Kışlık hububatta, meyve ve sebze bahçelerinde, çim alanlarında, döküntü alanları ve yol kenarlarında rastlanır.
Toplama Zamanı: Bitkinin yaprakları çiçeklenme öncesi veya çiçeklenme esnasında (Nisan-Eylül aylarında) toplanır. Yapraklar toplanırken hastalıklı olanlar toplanmamalıdır.
Toplanan yapraklar önce ince ince doğranır, daha sonra gölgede kurutulur. Kurutulduktan sonra çok uzun süre bekletilen yapraklar etkili maddelerini kaybederler. Bu yüzden çoban çantası çok uzun süre (özellikle ışıkta ve nemde) bekletilmemelidir.
Bitkinin İçeriği: C vitamini, cholin, flavoglycosid, asetylcholin, tyramin, eterik yağlar, hystamin, tanen, limon asidi, sapowin, potasyum, kaisiyum ve şeker bulunur. Bitkinin kuru maddesinde %2.84 karbonhidrat, %3.5albuminli maddeler, yapraklarda karotin ve K vitamini vardır. Tohumlar %17-35’e kadar yağ içerir. Çoban çantası faydaları saymakla bitmez.
Çoban çantası Kullanılma Şekilleri ve Faydaları
- Ortaçağdan bu yana kan dindirici olarak kullanılmaktadır. Damarları daraltarak kanamaları durdurmaktadır.
- Burun kanamaları, devamlı kanayan yaralar, rahim kanamaları, mide, bağırsak, hatta böbrek ve akciğer kanamalarında da tavsiye edilmektedir.
- Çoban çantası faydaları arasında kan dolaşımını ve yüksek tansiyonu düzenlemekte vardır.
- Kanamalı hemoroide karşı pansuman yapılır.
- Çoban çantası çayı boğaz ağrılarına gargara olarak kullanılır.
- Çay veya kurutulmuş yapraklar buruna çekilirse burun kanamalarını durdurur.
- Açık yaralara kurutulmuş materyal veya çay tampon olarak kullanılırsa yarayı kısa zamanda iyileştirir. Çoban çayı faydaları arasında önemli diğer maddeler ise şöyledir.
- Çoban çantası bağırsakları harekete geçirerek kabızlığı önler.
- Çocuklarda yatak ıslatmalarının önlenmesinde etkilidir.
- Kas rahatsızlıklarına karşı da kullanılır.
A. Çay Olarak
2-4 gr kadar kuru materyal kaynar suda 10 dakika demlenir. Günde 2-4 bardak, yemeklerden önce içilir. Gerekiyorsa bal ile tatlandırabilirsiniz. Şeker hastalarına hazırlanan çaydan günde 2-3 öğün içmeleri önerilir.
Havale, sarılık, iç ve dış kanamalarda yarı yarıya ısırgan ile karıştırılarak hazırlanan çay
B. Rozet devresinde yaprakları kan temizleyici olarak salatası yapılır.
C. Çoban Çantası Yiyecek Olarak Nasıl Kullanılır?
1. Kuş tırmağı yemeği
Malzemeler: 1 kg bitki, 150 gr kıyma, 1 büyük baş soğan, 50 gr margarin, 1.5 yemek kaşığı salça, 2 çay kaşığı pul biber, 1 çay kaşığı kara biber, 1.5 su bardağı su ve yeterince tuz.
Hazırlanışı: Bitkiler temizlendikten sonra bol su ile yıkanır. Ispanak gibi küçük parçalar halinde doğranır. Önce tencereye soğan ve kıyma yağla beraber soğanlar pembeleşinceye kadar kavrulur. Sonra salça ilave edilip bir süre daha pişirilir. Daha sonra hazırlanmış bitkiler tencereye ilave edilir. Pul biber, karabiber ve tuz da konduktan sonra 15-20 dakika kadar pişirilir. Hazırlanan yemek bu şekilde yenebileceği gibi, arzu edilirse sarımsaklı yoğurt dökülerek de yenebilir.
2. Kızartılmış çobançantası
Malzemeler: 1 kg bitki, 1 baş soğan, 1 çorba kaşığı tereyağı, yarım çorba kaşığı tuz, 1 çay kaşığı kırmızıbiber.
Tuz hangi hastalıklara yol açar? makalemizi de okuyun.
Hazırlanışı: Temizlenip doğranan bitki kaynar su içerisine konur ve 3-5 dakika kaynatılır. Ocaktan indirilerek suyu süzülür, soğuması için biraz bekletildikten sonra iyice sıkılır. Bir baş soğan bir çorba kaşığı tereyağı ile (1 kg çoban çantası için) hafif pembeleşinceye kadar kızartılır ve yarım çorba kaşığı tuz ve bir çay kaşığı kırmızı biber ilave edilir, haşlanmış ve sıkılmış çoban çantası ile karıştırıldıktan sonra yemek servise hazırdır.
