Yazar 
‘’Kırmızı çalı’’ diğer adı ile rooibos çayı çay gibi demlenerek tüketildiği için bu ismi alan bir bitki yaprağıdır. Vatanı Güney Afrika’dır. Güney Afrika’nın Batı Cape olarak bilinen genelde dağlık olan bir bölgesinde Cedeberg kesiminde orman bitkisi olduğu bilinmektedir. Diğer bir adı ile kızıl çaydır. Yapraklarının toplanması ile birlikte işlenmesi sırasında geçirdiği fermentasyon bu bitkinin renginin kırmızı kahverengi olmasına neden olur. Ayrıca diğer bir çeşidi olan yeşil çayı ise fermantasyon geçirmemiş olanıdır. Aralarındaki fark sadece renginde değil, tadı ve kokusunda da farklılıklar bulunmaktadır. Kırmızı rooibos çayı tat olarak daha tatlıdır. Kokusu hafif ve hoştur. Yeşil olan ise tat olarak daha çok otsu bir lezzete sahiptir.
Önceki yıllarda birçok ülkede yetiştirilmek istenmesine rağmen başarılı olunamamıştır. Afrika’da ise çok küçük bir alanda yetiştirilmektedir. Bu nedenle de yok olma tehlikesi taşımaktadır.
Rooibos bitkisi şekil olarak çalı süpürgesine benzer. Bünyesinde kafein ve oksalik asit barındırmamaktadır.
ROOİBOS ÇAYININ BİLEŞENLERİ
Rooibos bitkisi bünyesinde demir, potasyum, kalsiyum, bakır, çinko, manganez, magnezyum ile alfa hidroksi asit ve bunun yanı sıra demir, bakır, potasyum ve sodyum gibi daha birçok minerali de içermektedir. Bunların haricinde aspalathin, nothofagin dışında çok farklı ve güçlü antioksidanlarda bulundurmaktadır. Kimyasal bileşiminde ise A, B1,B2,B5,B6 ve B12 vitaminleri ile C,D,E,K ile PP vitaminleri yer almaktadır.
ROOİBOS ÇAYININ FAYDALARI
Kırmızı Rooibos çayı, sağlık açısından baş ağrısı, astım, hipertansiyon, uykusuzluk, alerji, egzema gibi ve aynı zamanda erken yaşlanma durumlarında faydalı olmaktadır. Özellikle mide ağrıları ya da mide spazmı gibi sıkıntılarda da fayda sağlamaktadır. En önemli faydası ise bağışıklık sistemini güçlendirmesidir. Ayrıca rooibos çayı faydaları arasında oksalit asit taşımadığı için böbrek taşı sorunu olan kişilerce de rahatlıkla tüketilebilir. Bütün bunların yanı sıra pişiklerde ve cilt tahrişlerinde de kullanılabilmektedir. Bayanlar için özellikle cilt kırışıklarına neden olan cilt kuruluğuna da faydalı olmaktadır.
Anti-inflamatuar yönünden faydaları: Özünde bulunan polifenoller ile anti-inflamatuar özelliğine sahip olan Rooibos çayının aynı zamanda kalp ve damar hastalıklarının önüne geçilmesinde oldukça büyük faydaları bulunmaktadır. Bünyesinde yer alan polifenollerin ayrıca birde antiviral özelliğinin bulunması ile bağışıklık sistemi hastalıklarında destekleyici olarak ve aynı zamanda soğuk algınlığı ile grip gibi virüslerin sebep olduğu hastalıklardan koruma özelliğine de sahiptir.
Solunum sistemi ile ilgili faydaları:
Rooibos çayının bronşlara faydası büyüktür. Çünkü bünyesinde bulunan bronkodilatör ayrıcalığı astım gibi bronş ve broşiyollerle ilgili nefes almada zorlanma durumlarında bu özelliği sayesinde nefes yollarının açılmasına fayda sağlamaktadır. Bu şekilde rahat nefes alıp verme işleminde fayda sağlamaktadır. Bu özellikleri sayesinde solunum yollarının kuvvetlenmesine yardımcı olan Rooibos çayı, kalp krizi gibi kardiyovasküler rahatsızlıkların engellenmesinde destekleyici olarak kullanılabilmektedir.
Zihin ile strese faydaları: Rooibos çayının içerisinde bulunan oldukça fazla oranda antioksidanlar, beyinde hasarsız bir stres tedavisi sağlanmasında yardımcı olmaktadırlar. Ayrıca yaşamımız boyunca çevre şartlarının neden olduğu stres durumlarında vücut tarafından üretilmeye başlayan serbest radikaller, zaman içerisinde enerji tükenmesi ya da damarda sertleşme gibi olumsuzluklara neden olmaktadırlar. Rooibos çayı tüketimi ile vücut, bunlara karşı savaşmada büyük bir destek alır. Böylece meydana gelebilecek çeşitli rahatsızlıklarında engellenmesi sağlanmaktadır.
Diyabet ile meydana gelen çeşitli rahatsızlıkların oluşumunun engellenmesi: Diyabet hastalarının en çok ve en başta etkilendikleri sorunlardan bir tanesi gözlerinde meydana gelen hasarlardır. Rooibos çayı, yaşanması muhtemel göz sorunlarının engellenebilmesi için bu sıkıntı ile vücudun mücadele edebilmesi için destek sağlamaktadır.
Kansere faydaları:
Rooibos bitkisi içerisinde bulunan ileri düzeyde ki antioksidanlar, aynı zamanda bazı anti-mutajenik özellikleri de bulundurmaktadır. Bu özellikler insan vücudunda ki hücrelerin ve DNA’nın kansere dönüşmesinin engellenmesi demektir.
Kolestrole ve yaşlanmaya faydaları: Yapılan bazı araştırmalarda Rooibos çayının düzgün kullanımı ile yaşlanma etkilerinden korunulduğu kanıtlanmıştır. LDL kolesterolü ve iyi kolesterol olarak HDL seviyesinde yükselmeyi sağlamaktadır. Bunun yanı sıra kötü kolesterolü düşürmesinde de fayda sağlamaktadır. Yani kan damarlarında kötü kolesterolün bağlanmasını engeller. Böylece Rooibos çayı iyi kolesterolü arttırmış olur.
Kalp sağlığına faydaları: Kalp ve damar hastalıklarında daha doğrusu dolaşım sistemi ile ilgili hastalıklarda Rooibos çayı önleyici görevi görmektedir. Bu tür hastalıklarda etkisi olduğu sanılan kesretin isimli antioksidan ise bu çayın bünyesinde bulunması ile anti-inflamatuar olma özelliği taşır. Bu durum ise kan basıncının azaltılmasında etken rol oynamaktadır. Felç ve kalp krizi riski taşıyan kişilerin bu riski azaltmak için Rooibos çayı kullanmaları önerilmektedir.
Rooibos çayının bağışıklık sistemine faydaları: Vücudumuzun bazen kendisinin ürettiği, bazen ise dışarıdan alınan A,C,E gibi vitaminler yani antioksidan olan kimyasal maddeler vücutta çeşitli sebeplerden oluşan serbest radikallerin oluşumunu engellemektedir. Rooibos çayında da oldukça yüksek miktarlarda antioksidan bulunduğu için vücuda antioksidan desteği de yüksek olacaktır. Böylece vücut hastalıklara karşı direncini arttıracaktır. Bununla birlikte Rooibos çayı serbest radikallerin vücut üzerindeki zararlı etkilerine de engel olacaktır.
Alerjik reaksiyonlara karşı faydası: İnsanlarda bulunan geniş enzim sistemi olan sitokrom p450, Rooibos çayı tarafından vücutta üretiminin arttırılmasını sağlamaktadır. Koruyucu özelliği nedeni ile de alerji ile savaşma da oldukça faydalıdır. Özellikle enzimin alerji üzerinde ki etkisi oldukça fazladır. Japon araştırmacılar tarafından yapılan açıklamalarda Rooibos çayının bu enzimin arttırılmasında faydasının azımsanamayacak kadar büyük olduğu belirtilmiştir.
Soya sütü nedir makalemizi de seveceksiniz.
Cilt rahatsızlıklarında Rooibos çayının faydaları: Rooibos bitkisinin yapraklarında organik meyve asitlerinden olan alfa hidroksi bulunmaktadır. Bu asitlerin cilt üzerinde olumlu etkileri oldukça fazladır. Sıyrık gibi kesik gibi ve aynı zamanda güneş yanığı, egzema ve akne gibi cilt sorunlarında oldukça faydalıdır. Bünyesinde alfa hidroksi bulunması, Rooibos çayı tüketen kişilerde çok daha hızlı iyileşme olmasını da sağlamaktadır. Ayrıca bu asitlerin yaşlanmayı geciktirici özelliğinin de olduğu bilinmektedir.
