Yazar 
Kakao, Kakaogiller (Sterculiaceae) familyasındandır. Boyu 10-15 metre boylanabilen, ancak hasadı kolaylaştırma amacıyla bahçelerde budanarak 4-8 metre boylarında tutulan, hafif ve kolay kırılır, beyaz odunlu, tarçın rengi kabuklu, düğümlü gövdeli; 20-30 cm uzunluk ve 10-11 cm genişlikte, saplı, kalın dokulu, eliptik ya da uzunca yumurtamsı, doğarken kırmızımsı, sonradan yeşile dönen, almaşık yapraklarını dökmeyen bir ağaçtır.
Kakao Nedir?
Kakao ağacı 4-8 yaşlarında meyve vermeye başlar ve 40 yaşına kadar devam eder, en verimli dönemi 10-25 yaşlarıdır. Bir ağaç yılda 20-70 dolayında meyve verir ve bunların tohumlarından 2 kg dolayında kakao tozu elde edilir. Meyveler olgunlaşınca ilkbahar ve sonbaharda iki kez, elle toplanır. Henüz olgunlaşmayan meyveler bir sonraki hasada bırakılır. Ağaçta yılın her döneminde, çiçeklerle, olgunlaşmanın çeşitli aşamalarındaki meyveler, birlikte görülür.
Üretim, tropikal ormanların gölgesinde, tohum ekilerek, çelikle, aşılamayla yapılır; ama en kolayı tohumdan yetiştirmektir.
Coğrafya ve Tarihçesi:
Kakaonun gen merkezi Meksika ve Orta Amerika’dır. 400-600 metreler arasındaki tropikal Amazon ormanlarında yetişir. Burada 20 dolayında türle birlikte yayılış gösterir. Orta ve Güney Amerika’da (Brezilya) üretimi hep yapılmıştır, ama bugün dünya kakao üretiminin büyük çoğunluğu, Batı Afrika’da küçük üreticiler tarafından gerçekleştirilir, Güneydoğu Asya’da da hatırı sayılır bir üretim söz konusudur.
1960’lı yıllarda ilk 10’da bile yer almayan Endonezya’nın bugün kakao üretiminde dünya üçüncülüğüne yükselmesi ilginçtir. Kakao 4 bin yıldır bilinir ve değerlendirilir. Eski Amerika uygarlıklarından Mayalar, Toltekler, Olmekler, Aztekler ondan çeşitli şekillerde yararlanmış, dini törenlerinde kutsal saydıkları bu ağacın meyve ve tohumlarına yer vermiş, daha çok tohumları kaynatıp içmişlerdir. Azteklerde kakao tohumları ayrıca para yerine de kullanılmıştır.
Kakaonun 16. yy’dan sonra Avrupa’da yaygınlaşan ününü, Orta Amerika yerlilerinin folklorunda aramak gerekir, onlara göre kakao sıradan bir besin değil, bir iksirdir. Kakao Avrupa’ya 1519’da (ya da 1524’te) İspanyol gemici FernandCortez tarafından Meksika’dan getirilmiş, 100 yıl boyunca İspanyol krallığı bu sırrı yabancılardan saklamıştır. Bu sırada kakao hem tıbbi, hem de cinsel gücü artırıcı olarak kullanılmıştır. Kakaoyu suyla kaynatıp içen Latin Amerikalıların yanında, Avrupalılar su yerine süt kullanarak çikolataya çıkacak yolu başlatmıştır.
Kullanılan Kısmı ve Bileşimi: Mutfakta ağacın tohumları; halk hekimliğinde tohumların yanı sıra meyveden elde edilen yağ kullanılır.
Kakaonun bileşiminde sabit yağ, tanen, glikoz, früktoz, prosiyanidin, polifenoller, sitrik ve oleik asitler, kafein ve teobromin alkaloitleri, magnezyum, demir, çinko, manganez, bakır, potasyum, kalsiyum, selüloz, fosfor, selenyum gibi minerallerle oligo elementler, A, B1 (tiamin), B2 (riboflavin), B3 (PP, niasin), C (askorbik asit), E vitaminleri bulunur. Meyve kabuğunda da D vitamini.
Kakaonun Faydaları Nelerdir?
Kakao metabolizmayı canlandırıcı, kolesterolü ve tansiyon düşürücü, kabızlık giderici, stres azaltıcı, spazm çözücü, astım iyileştirici, kas güçlendirici, gevşetici, damar genişletici, yorgunluk giderici, zindelik verici, idrar artırıcı bir ecza sayılır.
Son yıllarda yapılan araştırmalarda, içeriğinde bulunan epicatechin’den dolayı; felç, kanser özellikle kalın-bağırsak, kalp krizi hastalığı risklerine karşı etkili olduğu güçlü bir serbest radikal süpürücü (antioksidan olan flavonol sayesinde beyne daha çok oksijen gitmesini sağladığı, bunun da ileri yaşlardaki bellek sorunlarını azalttığı belirlenmiştir.
Dikkat: Kakao alışkanlık yapar, günde 15 gramın üzerine çıkılmamalıdır! Karaciğer rahatsızlığı ve damar sertliği olanlar, böbreklerinde taş bulunanlar, kakaodan uzak durmalıdır! Kakao ağacının yaprakları Kolombiya’da destekleyici olarak değerlendirilir.
Kakao Yağı: Kako meyvelerinden soğuk elde edilen, beyaz-sarımsı renkli ve özel kokulu katı yağ, 30-35 derecelik sıcaklıkta sıvı haline gelir. Çikolata yapımında kullanılan bu yağ, basur memelerine ve kadınlarda göğüs uçlarındaki çatlaklara da uygulanır. Denize girmeden önce güneş yağı yerine de bütün vücuda sürülebilir.
- Kako yağı cilt kremlerinin yapımına girer ve cildi yumuşatarak emilimi kolaylaştırır.
- Kakao yağının etkilerini modern tıp da kabul eder.
Dikkat: Gözden ve mukozalı organlardan çocukların ulaşabileceği yerlerden uzak tutulmalı ve ölçülü kullanılmalıdır. Ayrıca duyarlı ciltlerde alerjiye yol açabilir, gözenekleri tıkayıp sivilceye yol açabilir.
Argan yağı nedir? makalemizi de okuyunuz.
