Hemen hemen herkesin hayatı boyunca en az bir kere yaşadığı bir durum olan Dejavu, kişinin bir olayı ilk defa yaşamış olmasına rağmen daha önce yaşadığı hissiyatına kapılmasıdır.
Dejavu Nedir?
Déjà vu, daha önce mevcut bir durumu yaşamış olma hissidir. Bu, “zaten görüldü” anlamına gelen Fransızca bir deyimdir. Déjà vu deneyimi genellikle ürkütücü veya tekinsiz bir his olarak tanımlanır. Déjà vu’nun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak hafıza ve algı ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Bazı teoriler, déjà vu’nun beynin hafıza işleme sistemindeki bir aksaklıktan kaynaklandığını öne sürerken, diğerleri bunun algı ile ilgili daha genel bir sorunun belirtisi olduğunu öne sürüyor.
Dejavuyu basit bir örnekle açıklamak gerekirse mesela yolda yürürken uzun zamandır görmediğiniz bir arkadaşınızla karşılaşıyor ve sohbet ederken birdenbire çok uzun zamandır arkadaşınızı görmüyor olmanıza rağmen bu anı daha önce yaşamış olduğunuzu hissediyor olmanız Dejavu nedir sorusunun tam karşılığıdır.
Daha bilimsel olarak açıklamak gerekirse Fransızca kökenli bir kelime olan dejavunun Türkçe karşılığı daha önceden görmek ve daha önceden yaşamak anlamına gelmektedir. Yani şimdiki zamanda yaşanılan bir durumu geçmiş zamanda aynısını yaşadığını ya da gördüğünü hissetmektir. Ben bu olayı daha önce yaşadım denilmesine dejavu denir.
Bu yazılarımızı da okumak isteyebilirsiniz: Astroloji ve burçlar
İnsanların bu durumu yaşaması gizemli ya da olağanüstü bir durum değildir. Birtakım insanların bu durumu reenkarnasyon ile bağdaştırıyor olmasını bilim insanları kabul etmemektedir. Tamamen beynin çalışma şeklinde sapmalar meydana gelmesidir.
Dejavu neden yaşanır?
Dejavu bir hastalık olarak kabul edilmiyor olsa bile çok sık bu olayı yaşayan kişilerin beyin fonksiyonlarının farklı çalıştığı kabul edilmektedir. Beynin zaman kavramını doğru bir şekilde çalıştırılmadığı durumlarda Dejavu yaşanmaktadır Bir bilgisayar gibi her şeyi kayıt altına alan beyinin bu bilgileri birbirine karıştırılması da dejavunun nedenleri arasındadır.
Şu açıdan bakmak gerekirse yaşadığımız olayları, tanıştığımız kişileri, gördüğümüz yerler, okuduğumuz kitapların içeriğini, seyrettiğimiz filmlerin konularını biz unutsak bile beynimiz unutmaya biliyor. Daha önce izlemiş olduğumuz filmdeki bir sahne, daha önce bu olayı yaşamıştım dediğiniz durum İle bağlantılı olabilir.
Ya da siz hatırlamıyor olsanız bile daha önceden bir yerin resmini görmüş olabilirsiniz zaman içerisinde farklı bir şehre gittiğinizde hafızada kayıtlı olan daha önce görmüş olduğunuz resim size ben bu şehri daha önce görmüştüm duygusunu yaşatabilir.
Madde Madde Nedenleri
Déjà vu’nun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak neden oluştuğunu açıklamak için birkaç teori önerilmiştir.
- Bir teori, déjà vu’nun beynin hafıza işleme sistemindeki bir aksaklıktan kaynaklandığını öne sürüyor. Bu teori, beynin yanlışlıkla yeni bir deneyimi daha önce karşılaşılmış bir şey olarak kabul ettiğini ileri sürer. Bunun nedeni, beynin yeni anılar oluşturmaktan sorumlu bir bölgesi olan hipokampusun geçici bir arızası olabilir.
- Başka bir teori, déjà vu’nun epilepsinin bir semptomu olduğudur. Beynin hafıza ve algıdan sorumlu olan şakak loblarındaki anormal bir elektrik boşalmasının déjà vu’yu tetikleyebileceği öne sürülüyor.
- Bilişsel bir teori, déjà vu’nun belirli bir kaynağa atfedilemeyen bir aşinalık hissinin sonucu olduğunu ileri sürer. Bu teori, deja vu’nun beyin daha önce karşılaşılan bir şeye benzer bir bilgi aldığında meydana geldiğini, ancak bilginin beynin aşinalığın kaynağını tanımlaması için yeterince spesifik olmadığını öne sürüyor.
- Bazı araştırmacılar, déjà vu’nun beynimizin geçmiş deneyimlere dayanarak bundan sonra ne olacağını tahmin etmeye çalışan tahmin mekanizmasının bir yan ürünü olduğuna inanıyor.
Tüm déjà vu deneyimlerinin aynı olmadığını ve bazılarının altında birden fazla neden olabileceğini not etmek önemlidir. Déjà vu üzerine araştırmalar devam etmektedir ve fenomeni tam olarak anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi Dejavu bir hastalık değildir. Ancak çok sık dejavu durumu yaşayan kişilerin bu durumu neden bu kadar çok sık yaşadıklarını anlamak için bir uzmana başvurmalarında fayda vardır.