Yazar 
Soya sütü, soya fasulyesinin ıslatılıp ezildikten sonra çıkan sütün süzülmesi ile elde edilir. Soya sütü; B vitamini, demir ve protein açısından zengin bir içecektir. Yapısı inek sütüne benzer fakat inek sütünde bulunan laktoz (süt şekeri) soya sütünde bulunmaz. Bu nedenle laktoz alerjisi olan, laktoz bulunan ürünlerin sindiriminde zorluk çeken insanların tüketebileceği bir süttür.
SOYA SÜTÜ NEDİR?
Soya sütünün içinde izoflavon adı verilen bir madde bulunmaktadır. İzoflavon, antioksidan ve östrojen özellikli bitkisel bir maddedir. Soya sütünde bulunan bu izoflavonlar aynı zamanda birçok kanser çeşidine karşı koruma sağlar.
Soya sütü hayvansal süt çeşitlerine nazaran daha fazla lif içerir. Bu nedenle diğer sütlere göre daha hızlı bir şekilde sindirilir. Hayvansal sütleri tükettikten sonra bağırsak problemleri yaşayanların tercih edebilecekleri bir süttür.
Soya sütünde çoğu madde inek sütünden daha fazla bulunmasına rağmen kalsiyum soya sütünde çok daha az bulunmaktadır. Bu nedenle kalsiyum eksikliği olan bireylerin sürekli tüketmesi uygun olmayacaktır. Dışarıda satılan soya sütlere, bu kalsiyum eksiğini kapatmak için kalsiyum eklenmektedir.
Tamamen bitkisel olduğu için hayvansal gıdaları tüketmeyen (vegan ve vejetaryen) bireyler için birebirdir.
SOYA SÜTÜNÜN FAYDALARI
Her gıdanın kullanım dozajına göre belirli miktarda yararı belirli miktarda ise zararı bulunur. Doğru tüketildiğinde soya sütünün yararlarını aşağıda maddeledik.
Soya sütünün gözle görülen en büyük faydası belli ki yağ yakımına yardımcı olmasıdır. Alabama Üniversitesi soya sütünün insan vücuduna etkilerini konu alan bir araştırma yapmış ve soya sütünün insan vücudundaki fazla şekerin yağa dönüşmesini engellediğini ortaya koymuştur. Soya sütü düzenli kullanıldığı takdirde karın ve bel bölgesinde incelmeye neden olduğu gözlemlenmiştir. Vücuda giren şeker enerjiye çevrilmediği zaman ilk olarak insan vücudunda göbek ve bel bölgesinde birikir. Soya sütünün düzenli kullanımında vücuda alınan şeker yağa dönüşmeyeceği için vücut enerji ihtiyacını depodan karşılayacaktır. Soya süt zayıflatır mı sorusu bilimsel olarak da kanıtlanmıştır.
SOYA SÜTÜNÜ KİMLER TÜKETEBİLİR?
Soya sütünün içeriğinde laktoz bulunmadığında mide veya bağırsak hastalığı olan bireyler rahatlıkla tüketebilir. Genellikle hayvansal sütlerin yarattığı gaz sıkışmasını soya sütü yaratmayacaktır. Gaz sıkışması sorunun sıklıkla yaşayan insanlar inek sütü yerine soyadan elde edilen sütü rahatlıkla tüketebilir.
Soya sütü tüketen kadınlarda meme kanseri riski daha azdır. Soya bitkisi genistein ve daidzein gibi birçok fitoöstrojen içerir. Fitoöstrojen, kadın vücudunun üretmiş olduğu doğal östrojen molekülünün yapısına birebir benzeyen yapıdaki molekülü içeren bitkisel gıdalara verilen isimdir. Doğal östrojen olarak da adlandırılırlar. Kadın vücudunun ürettiği östrojenden daha zayıf bir etki gösterirler. Bir nevi hormon takviyesi olarak adlandırabileceğimiz soya sütü, ailesinde göğüs kanseri olan, kendisi tanı almış veya risk altında olan kadınların dikkatle tüketmesi ve doktorlarına danışarak tüketmesi gereken gıdalar arasında yer alır.
Soya sütünde bulunan bahsettiğimiz fitoöstrojenler aynı zamanda kadınlarda menopoz sonrasında meydana gelen ateş basması, gece terlemeleri, ruh hali değişimleri, seks isteğinde azalma gibi semptomları da azaltmaktadır. Soya süt menopoz sonrası kemik kaybı riskini aynı zamanda menopoz sonrasında geçirilebilecek kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Soya sütünün menopoz döneminde yararının sağlanması için dikkatli tüketilmesi gerekir. Ortalama olarak günlük bir bardak soya sütü yeterli bir miktardır. Her şeyin fazlasının da azının da zararlı olduğu gerçeği unutulmamalıdır.
Bu makalemizde harika: İnci çiçeği nerede yetişir? mutlaka okuyun.
Soya fasulyesi veya soya sütü tüketen erkeklerde prostat kanserinin daha az rastlandığı kanıtlanmıştır. Soyanın daha fazlaca tüketildiği Uzak Doğu ülkelerindeki erkeklerde, Batı ülkelerinde yaşayan erkeklere göre daha az prostat kanseri rastlanmıştır. Soya fasulyesi PSA ( Prostat Spesifik Antijen) seviyesini düşürerek prostat riskini azaltır. PSA spermin sıvılaşmasını sağlayan bir enzimdir. Prostatik hücrelerin ve bazal membranın bütünlüğünün bozulması durumunda kana girer. Kana PSA girişi prostatın normal dengesini bozar. Bu nedenle PSA seviyesinin düşük olması prostat sağlığı için dikkat edilmesi gereken hususlardan biridir.
Soya sütü tüketmek LDL adı verilen kötü kolesterolün düşmesine yardımcı olur. Soya sütünde normal inek sütüne göre % 2 oranında daha fazla yağ bulunur fakat soya sütünün içerdiği bu yağda kolesterol oranı daha düşüktür. Soya sütü içerisinde kalp damar sağlığımızı korumakta yardımcı fitokimyasallardanlesitin bulunur. Lesitin, damar tıkanıklığı ve kalp krizine karşı koruyucu niteliktedir. İçeriğinde bulunan fitosterol ise kan kolesterol ve LDL seviyelerini düzenlerek insan vücudunu kardiyovasküler hastalıklara karşı dirençli hale getirir.
SOYA SÜTÜNÜN ZARARLARI
Her gıdanın faydası olduğu kadar bazı durumlarda kullanıldığında karşılaşılan zararları da bulunmaktadır. Soya fasulyesinden elde edilen soya sütünün bazı durumlarda tüketilmesi halinde ortaya çıkabilecek zararları şöyledir:
Erkek bireylerin soya sütünü tüketirken daha dikkatli davranmaları gerekir. Erkeklerin ortalama olarak günde 25 gr soya süt tüketmesi, hormonal dengelerinin bozulmasına neden olabilir. Fazla soya süt tüketimi içeriğinde bulunan izoflavon tüketimi demektir ki bu durum da doğurganlığı azaltıcı etkilere neden olmaktadır. Fazla süt tüketimi sperm yoğunluğunu azaltmaktadır.
Vegan ve vejeteryan bireylerin protein bakımından zengin olması ve bitkisel bir gıda olmasından dolayı soya sütü tüketmeleri başta Kalsiyum olmak üzere çoğu vitamin ve minerallerin eksik almaları demektir. İnek sütü yerine sadece soya sütü tüketen bireylerin vitamin ve mineral desteği almaları gerekebilmektedir. Vitamin ve mineral desteği almadan önce doktora danışmak yerinde bir karar olacaktır.
Tiroit hastalığı olan insanların iyot eksikliğini arttırmamak için soya sütü tüketmemeleri gerekebilir. Soya sütü içerisindeki izoflavonlar vücuda alınan iyotu azaltacaktır. Eğer iyotu başka bir gıdadan alarak dengeleyebiliyorsa soya sütü tüketiminde bir sorun olmayacaktır. Tabii ki bu durumda da doktor kontrolü şarttır.
Soya sütünün göğüs kanseri riskini azalttığını soya sütünün faydaları altında belirtmiştik. Ama göğüs kanseri tanısı konulmuş ve ilaç tedavisine başlamış kadınların soya sütü tüketmesi önerilmez. Çünkü soya süt içerisindeki fitoöstrojenlertomoksifenin etkisini azaltacaktır.
Vücudun tepkimeye girebileceği pek çok gıda arasında soya da bulunmaktadır. Vücutta soya ürünlerine karşı bir alerji gelişebilir. Genellikle alerjinin şiddeti azdır, şiddetli reaksiyonlar nadir görülür.
