Gelmiş Geçmiş En Ölümcül Salgın Hastalıklar

Dünya tarihi, ölümcül salgın hastalıklar ile birçok kez karşılaşmıştır. Pek çok virüs ve yeni hastalık çeşitleri tarihin belli dönemlerinde binlerce can kaybına neden olmuştur. Bu yüzden günümüzde de korona virüsün yayılması ile birlikte daha önceki virüs salgınları hakkında da kapsamlı bir liste hazırlayalım istedik. Pek çoğu tüm dünyaya yayılan ve korkunç etkilere sahip olan salgın hastalıkları, daha yakından tanıyalım. Öyle ki listemizdeki bazı salgın hastalık durumları günümüzde insanlığın bağışıklık kazandığı hastalıkları da içeriyor.

Salgın hastalıklar tarihi, şu günlerde daha da ilgi çekici hale gelebiliyor. İşte, bilinmesi gereken hatlarıyla dünyanın başına gelmiş olan ölümcül salgınlar.

En Ölümcül Salgın Hastalıklar, Veba Salgınları

Ölümcül salgın hastalıklar listemizin başında tüm dünyayı kasıp kavuran Kara Ölüm hastalığı yer alıyor. Veba, tarihin belli dönemlerinde başta Avrupa kırası olmak üzere tüm dünyayı etkilemeyi başaran bir hastalıktır. Hem antik dönemlerde hem de Orta Çağ döneminde görülen hastalık milyonlarca insanın ölümüne yol açmıştır.

Üstelik hastalık o kadar hızlı ve çaresizce yayılmıştır ki pek çok devletin kralı da veba yüzünden hayatını kaybetmiştir. İlk olarak Asya kıtasında başlayan salgının, zamanla tüm dünyaya yayılması dünya nüfusunu büyük ölçüde azaltmıştır. Vebanın sıçan ya da çeşitli sivrisinekler yüzünden insana bulaştığı düşünülmektedir.

SARS – CoV Salgını

Virüs salgınları denildiğinde akla korona virüsünden kaynaklı olan SARS-CoV da geliyor. Şiddetli akut solunum yolu hastalığı olarak bilinen SARS, 2002 yılında Asya kıtasında ortaya çıkmıştır. Hastalığın etkileri ise bir sene boyunca farklı şekillerde devam etmiştir. Hong Kong’tan 37 ülkeye yayılan hastalık, pandemi ilan edilmemiştir.

Grip belirtileri göstererek ortaya çıkan hastalık, zamanla nefes darlığı ve organ yetmezliğine neden olmaktadır. SARS yüzünden dünyada 916 kişi hayatını kaybetmiştir.

Virüs Salgınları, Ebola Salgını

Salgın hastalıklar tarihi, Afrika kıtasında baş gösteren Ebola salgını ile de anılmaktadır. Hayvanlardan insana geçen bir virüs çeşidi olan Ebola virüsünün maymunlardan geçtiği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra bazı yarasa çeşitlerinin de hastalığı belirtisiz bir şekilde yaydığı düşünülmektedir.

Ebola virüsü, ilk olarak 1976 yılında keşfedilmiştir. Hastalık, 2012 tarihinde de Uganda ve Sudan ülkelerinde görülmüştür. Ateş ve öksürük ile ortaya çıkan hastalığın ileriki seviyelerinde böbrek yetmezliği ve kana gibi durumlar da ortaya çıkmaktadır.

İspanyol Gribi Salgını

1918 ve 1920 yılları arasında görülen İspanyol gribi, H1N1 virüsünden dolayı ortaya çıkan bir hastalıktır. Ortaya çıktığı dönemde 100 milyona yakın insanın hayatına mal olan hastalık, ilk olarak ABD’de ortaya çıkmıştır. Fakat salgına İspanyol gribi denmesinin en büyük nedeni de salgın haberinin ilk olarak İspanyol basınında yapılmasıdır.

O dönemde I. Dünya Savaşı içerisinde olan dünya, salgından büyük ölçüde etkilenmiştir. Özellikle de genç nesil, salgın yüzünden zor zamanlar yaşamıştır. İspanyol gribi, yalnızca yaşlı nüfusu öldürmekle kalmayıp orta yaş ve gençler için de etkili olmuştur.

Çiçek Hastalığı

Ölümcül salgın hastalıklar listemizde çiçek hastalığının da bulunması sizi şaşırtabilir. Fakat günümüzde çocuk hastalığı olarak bilinen çiçek hastalığının geçmişi pek de masum değil. İlk ortaya çıktığı dönemlerde binlerce hayata etki eden hastalığın en büyük özelliği her yaşta görülmesidir.

Çiçek virüsü, öldürücü etkisini 1970 yılından itibaren kaybetmeye başlamıştır. Tüm dünyada çiçek hastalığına yönelik etkili bir aşı kampanyası güdülmüştür. Bunun neticesinde hastalığın ölümcül etkileri yüksek oranla ortadan kaldırılmıştır.

AIDS Salgını

Ölümcül salgın hastalıklar arasında özellikle de Afrika ve Asya kıtasında etkili olan AIDS pandemisi de bulunuyor. Kan ve cinsel yolla bulaşan bu hastalık her ülkede etkisini göstermeye devam ediyor. Kontrol altına alınabilen bir hastalık olan AIDS, HIV virüsünden kaynaklı olarak ortaya çıkıyor.

HIV taşıyıcısı olan kişilerin ise hastalığa yakalanma ihtimalleri kesin olmamakla birlikte yüksek oranda bulunuyor. Bu yüzden hem HIV taşıyıcılığı hem de AIDS için belli başlı farkındalık kampanyaları düzenleniyor. Ayrıca her HIV taşıyıcısı olan kişi, aynı zamanda AIDS hastasıdır demek doğru bulunmuyor.

Domuz Gribi Salgını

Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilen bir diğer hastalık da domuz gribidir. H1N1 virüsünden kaynaklı olarak ortaya çıkan hastalık, 2009 yılında ortaya çıkmıştır. Hem domuz hem de kuş gribi virüslerinden biri olan hastalık, ortaya çıktığı dönemde ölümlere de neden olmuştur.

Özellikle kış mevsiminde ortaya çıkan hastalığın etkileri günümüzde de devam ediyor. Hastalık, artık tüm dünyaya yayılmış olsa da öldürücü etkisini eskisi gibi sürdürmüyor.

Kolera Salgınları

Ölümcül salgın hastalıklar arasında veba gibi pek çok kez ortaya çıkan kolera hastalığı da dikkat çekiyor. Tüm dünyayı etkileyen bir hastalık olan kolera, Asya kıtasından tüm dünyaya yayılmayı başarmıştır. Tüm Hindistan’da pek çok defa yayılan hastalık, ilk olarak 1817 yılında tüm dünyaya ulaşmayı başarmıştır.

Binlerce insanın ölümüne yol açan koleranın Ganj Nehri’nden dolayı yayıldığı düşünülmektedir.

CoVid – 19 Salgını

Günümüz dünyasını Aralık 2019 tarihinden bu yana etkileyen korona virüs, yeni versiyonu ile binlerce kişinin ölümüne yol açıyor. Yeni kora virüsüne CoVid – 19 adı verilmiş olup, hastalık DSÖ tarafından da pandemi ilan edilmiştir. Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan hastalık, birkaç ay içerisinde tüm dünya ülkelerine yayılmayı başarmıştır.

Bu yazımızı da okumak isteyebilirsiniz: Salgın hastalık temalı filmler

Ölümcül salgın hastalıklar arasında henüz aşısı bulunmamış olan yeni korona virüsünün daha pek çok kayba neden olacağı ön görülüyor. SARS ve MERS gibi benzer bir taçlı virüsten dolayı ortaya çıkan hastalığın da hayvandan insana geçtiği düşünülüyor.

Sonuç Olarak

Gelmiş geçmiş en ölümcül salgın hastalıklar, insanlık tarihinin önemli bir parçasını oluşturuyor. İnsanlar binlerce yıldır çeşitli enfeksiyonlarla mücadele ediyorlar ve bazıları tarih boyunca milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Bu makalede, dünya tarihindeki en ölümcül salgın hastalıklara dair başlıklarla bilgi vereceğim.

1. Veba: 14. yüzyılın ortalarında Avrupa’yı kasıp kavuran veba salgını, yaklaşık 75 ila 200 milyon kişinin ölümüne neden oldu. Yersinia pestis adlı bakterinin neden olduğu bu hastalık, sıçanların pireleri tarafından taşındığı için, insanlar arasında hızla yayıldı. Vebanın semptomları arasında ateş, öksürük, lenf düğümlerinde şişme ve cilt altında kanama yer alır.
2. İspanyol Gribi: 1918-1919 yılları arasında dünyayı etkisi altına alan İspanyol gribi, en ölümcül salgın hastalıklardan biridir. H1N1 tipi influenza virüsünün neden olduğu bu hastalık, tahminlere göre 50 ila 100 milyon kişinin ölümüne yol açtı. Hastalığın semptomları arasında yüksek ateş, baş ağrısı, öksürük, boğaz ağrısı ve nefes darlığı yer alır.
3. HIV/AIDS: 1980’lerde dünya genelinde yayılan HIV virüsü, insan immun yetmezlik virüsü (AIDS) hastalığına yol açar. Bu hastalık, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olarak vücudu diğer enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirir. AIDS, şimdiye kadar yaklaşık 35 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
4. Kolera: Vibrio cholerae adlı bakterinin sebep olduğu kolera hastalığı, sıvı kaybı ve elektrolit dengesizliği nedeniyle ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu hastalık, özellikle kirli su ve gıda tüketimi yoluyla yayılır. Tarihte birçok kez salgınlar yaşanmıştır ve günümüzde de bazı ülkelerde devam etmektedir.
5. SARS: 2002-2003 yılları arasında Güneydoğu Asya’da başlayarak dünyaya yayılan SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu), Coronavirüs ailesinin bir üyesidir. Bu hastalık, ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi solunum yolu semptomlarına yol açar. SARS salgını yaklaşık 8,000 kişinin enfekte olduğu ve 774 kişinin öldüğü bir sonuçla sonuçlandı.
6. Ebola: Ebola virüsü hastalığı, ilk olarak Orta Afrika’da görüldü ve zamanla Batı Afrika’ya yayıldı. Bu hastalığın semptomları arasında ateş, kas ağrısı, kusma, kanama ve cilt döküntüleri yer alır. Ebola virüsü nedeniyle yaşanan salgınlar, yerel sağlık sistemlerini zorlayarak binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.
7. Covid-19: Wuhan, Çin’de ortaya çıkan Covid-19, Coronavirüs ailesinden bir virüstür. Bu hastalık, öksürük, ateş, nefes darlığı ve diğer solunum semptomlarına sebep olur. Covid-19 salgını, 2020 yılından beri dünya çapında devam ediyor ve milyonlarca insanın enfekte olduğu ve yüz binlerce insanın hayatını kaybettiği bir sonuçla sonuçlandı.

8. İtalya’daki Antonine Vebası: M.S. 165 yılında Roma İmparatorluğu’nda başlayan bu veba salgını, yaklaşık 5 milyon kişinin ölümüne neden oldu. Bu hastalık, köle ticareti ve askeri hareketlilik gibi faktörlerin etkisiyle hızla yayılmıştı.
9. Hong Kong Gribi: 1968-1969 yılları arasında görülen Hong Kong gribi, H3N2 influenza virüsünün neden olduğu bir salgındı. Bu hastalık, tahminlere göre yaklaşık 1 milyon kişinin ölümüne yol açtı.
10. Çiçek Hastalığı: Yaklaşık 10.000 yıl boyunca var olan çiçek hastalığı, ilk kez Mısır tarihinde belgelenmiştir. Bu hastalık, ciltte lezyonların yanı sıra ateş, kas ağrısı ve diğer semptomlara da yol açabilir. Çiçek hastalığı, aşılamanın yaygınlaşması ve kapsamlı kampanyaların uygulanması sayesinde 1979 yılında tamamen ortadan kaldırılmıştır.

Sonuç olarak, insanlık tarihinde birçok ölümcül salgın hastalık yaşanmıştır. Bu hastalıkların büyük çoğunluğu, sağlık sistemlerinin geliştirilmesi ve aşılama kampanyalarının uygulanması sayesinde kontrol altına alınmış veya tamamen yok edilmiştir. Ancak, Covid-19 gibi yeni salgınlar, insanların dünya çapında hala karşılaştığı sağlık risklerinin bir göstergesi olarak kalıyor.